Bril 1: "Het is toch erg! Ik heb zoveel compassie met Sarah. Ocharme dat kind."
Uit medelijden schiet je de kinderen in armoede te hulp want ze zijn zelf niet in staat zich te redden. Het kind is het onschuldige slachtoffer en zit vast in de rol van de zwakke, de afhankelijke die moet geholpen worden.
Door deze bril bekijk je de arme als een hulpeloos wezen, het vergeet zijn kracht en potentie.
Bril 2: "Sarah? Als we nu niet ingrijpen komt daar later niet veel goeds van."
Kinderen die in armoede leven zijn tikkende tijdbommen die later meer kans hebben op een zwakke gezondheid of om werkloos te worden. Als we nu niet ingrijpen worden ze een last en kost voor de samenleving, een blok aan het been.
De kijk door deze bril mobiliseert wel, maar speelt ook in op angstgevoelens.
Bril 3: "We zien in Sarah alleen het probleemkind, niet haar mogelijkheden, kansen en dromen. Sarah heeft nochtans alles in zich om het te maken."
Armoede is geen eigenschap van het kind, maar van zijn omgeving. Ook een kind in armoede zit boordevol pit. Het kind is een sterke kiem. Als we werken aan de voedingsbodem groeit het uit tot een sterke boom of een mooie bloem.
Door deze bril kijk je positief en toekomstgericht. Het loont om te investeren
in de strijd tegen armoede.
Bril 4: "We zaten met de ouders van Sarah rond de tafel. Ze gaven ons tips en informatie over wat belangrijk is voor hen."
We kunnen de strijd tegen kinderarmoede winnen als alle betrokken partijen, inclusief de kinderen en hun ouders samenwerken als gelijkwaardige partners. We moeten armoede bestrijden, niet de armen. Samen staan we sterk.
De kijk door deze bril is hoopgevend en actiegericht.
Bril 5: "Niet alles is hopeloos. Kijk naar Vincent Kompany, die groeide op in een arme buurt van Brussel en heeft het toch gemaakt."
Armoede is niet louter een probleem maar kan ook een harde leerschool zijn. Iedere arme is een ervaringsdeskundige, een expert. Zijn levenservaring, kennis en inzichten zijn noodzakelijk om kinderarmoede te begrijpen en te bestrijden.
Dit is een hoopvolle kijk: met deze bril bekijk je armoede niet louter problematisch.
Bril 6: "In Sarahs boekentas zit altijd een lege brooddoos. Maar ze draagt wel de nieuwste K3-schoenen."
Arme ouders zijn zelf verantwoordelijk voor hun armoede: ze zijn lui, zoeken geen werk, roken en drinken of gebruiken drugs, of waren al heel jong zwanger. Het zijn slechte ouders. En als ze K3-schoenen kunnen kopen, zijn ze misschien niet echt arm.
Deze bril kijkt top-down. Wij bepalen wat positief en negatief is, de 'armen'
moeten zich aanpassen.
Bril 7: "Sarahs mama doet echt alles voor haar. Ze wil net als wij alleen maar het beste."
Arme ouders zijn mensen zoals jij en ik. Het enige verschil is dat hun levensomstandigheden hen dwingen tot keuzes die wij niet hoeven te maken. Dat maakt het ze soms moeilijk om een goede ouder te zijn.
De kijk door deze bril vertrekt van een positief uitgangspunt.
Bril 8: "Arm zijn of worden? Het is een lotje van de loterij. Sarah heeft pech dat ze in dit gezin geboren is."
Armoede heeft niets te maken met individuele keuze of gedrag. Het lot, waar je wieg heeft gestaan, bepaalt welke kansen je krijgt. Bovendien kan iedereen in armoede vervallen: na een zwaar ongeval, een ziekte, een echtscheiding, jobverlies.
De kijk door deze bril is best fatalistisch.
Bril 9: "Steeds meer kinderen zijn zo arm als Sarah. Er gaat toch iets fout met onze samenleving."
Kinderarmoede is zoals koorts, een symptoom van een dieper maatschappelijk probleem: onze maatschappij is niet meer in staat om goed te zorgen voor iedereen. Het is aan de overheid om hier iets aan te doen, niet aan mij.
Met deze bril leg je de schuld van armoede niet bij de arme zelf en je riskeert dat
je de verantwoordelijkheid alleen bij de overheid legt.
Bril 10: "Dat er kinderen in onze school geen eten hebben, maakt me boos. In de 21-ste eeuw? Daar moeten we iets aan doen."
Kinderarmoede strookt niet met onze fundamentele maatschappelijke waarden zoals gelijke kansen, individuele ontplooiing, participatie en solidariteit. Kinderarmoede is een wake-upcall: we moeten in gang schieten.
De kijk door deze bril gooit engagement in de strijd. Verontwaardiging werkt als een motor.
Bril 11: "Erg voor Sarah en haar ouders. Maar blij dat het mij niet overkomt."
Kinderarmoede aanpakken doen we vooral om ons geweten te sussen, uit religieuze verplichtingen of om onze maatschappij 'op orde' te houden: ieder zijn plaats. We helpen wel, maar echt iets veranderen kunnen (of willen) we toch niet.
De kijk door deze bril problematiseert de armoedebestrijding en verhindert dat
armen hun lot zelf in handen nemen.
Bril 12: "Een kind is toch niet arm als het geen smartphone heeft en er thuis geen auto is.?"
De huidige westerse manier van leven en ons consumptiepatroon wordt in vraag gesteld. Is een kind zonder smartphone arm? Geen liefde en aandacht is toch erger dan materiële tekorten? Je gaat ervan uit dat echte armoede in Vlaanderen niet bestaat.
De kijk met deze bril zet ons consumptiepatroon en statussymbolen op losse schroeven.
De ene bril is niet beter of slechter dan de andere. Kijk vooral vanuit verschillende brillen naar kinderen in armoede. Dan zie je meer oorzaken en ook meer oplossingen.
Nog meer lezen over kinderarmoede?
HIER kun je de studie downloaden over hoe we zonder stereotypen kunnen communiceren over armoede.
DIT zijn 12 kaartjes om met anderen te discussiëren over armoede.
HIER vind je de vijf kerncompetenties voor leerkrachten om kansarme kinderen meer kansen te geven.
HIER lees je het verhaal van Axana die gepest wordt omdat ze arm is.
